Analyse: Belgische woningen zijn oud en energie-inefficiënt
De Europese Commissie wil dat alle gebouwen in Europa tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Ondanks de ambitieuze doelstellingen van de verschillende gewesten in België, blijft het merendeel van de woningen in België oud en ver verwijderd van de doelstellingen van energie-efficiëntie.
België kampt met een verouderd woningbestand. Slechts 5% van de huizen en 10% van de appartementsgebouwen werd gebouwd na 2011. Erger nog, bijna de helft van de huizen en appartementsgebouwen werd gebouwd voor 1970, toen er nog geen sprake was van isolatienormen (pas in de jaren 70 werd de ruimte tussen een spouwmuur opgevuld met isolatiemateriaal).
Vooral de woningen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn gedateerd, maar liefst 90% van de huizen en 70% van de appartementsgebouwen werden voor 1962 gebouwd. Proportioneel gaat het hier wel over een klein aandeel van alle woningen in België. Dan is het slechter gesteld met het Waals Gewest, waar ook nog meer dan de helft van alle huizen en appartementsgebouwen voor de tweede helft van 20e eeuw werden gebouwd. 29% werd zelfs vóór 1900 gebouwd.
Oude woningen duwen EPC omhoog
Op zich hoeft het bouwjaar geen indicatie te zijn van de energiezuinigheid van een woning, mits de juiste renovaties kan ook een oudere woning energiezuinig worden. We zullen hieronder echter zien dat dat jammer genoeg nog niet het geval is in België. Om te beginnen ligt de renovatiegraad in Vlaanderen, en bij uitbreiding heel Europa, te laag. De Vlaamse Regering schatte in 2020 dat jaarlijks ongeveer 2.5% van de Vlaamse woningen wordt gerenoveerd, maar slechts een fractie daarvan zou voldoen aan de doelstellingen van 2050. Als benadering voor de renovatiegraad in België worden soms de Europese cijfers uit 2016 aangehaald. De Europese Commissie schatte toen de jaarlijkse renovatiegraad in Europa op 1%, maar opnieuw zou het in slechts 0.2% van de gevallen gaan om een grondige renovatie. Hoe is het gesteld met de energiezuinigheid van de Belgische woningen? Aangezien de data over EPC-certificaten niet publiek beschikbaar is, kunnen we de verdeling van EPC-waarden in België benaderen aan de hand van panden die online aangeboden werden. Sinds 2019 is het in Vlaanderen verplicht om het energieverbruik mee te geven in een online publicatie, in Wallonië al sinds 2015. Allereerst valt op dat appartementen over het algemeen veel zuiniger zijn dan huizen. Zoals eerder beschreven, berekenden onderzoekers van de KU Leuven dat het gemiddeld energieverbruik van appartementen zo’n 20% lager zou liggen ten opzichte van huizen. Verder kunnen we zien dat slechts 2.3% van de huizen en 10.5% van de appartementen vandaag zouden voldoen aan de doelstelling van 2050.
De vraag blijft of het verouderd woningbestand aan de basis ligt van de lage energiezuinigheid. Daarvoor kunnen we de online publicaties gaan samenvatten per bouwjaar en jaarlijks energieverbruik. Niet verrassend hebben oudere woningen ook een hoger energieverbruik. Maar omdat het merendeel van het woningpark bestaat uit oudere woningen, schieten alle gewesten momenteel ver boven de doelstelling van 2050. Enkel de meest recent gebouwde woningen komen in de buurt van een A-label dankzij de steeds strengere energienormen voor nieuwbouwwoningen.
Renoveren moet beter
We kunnen dus concluderen dat een verouderd woningbestand in combinatie met een lage renovatiegraad leidt tot een woningpark dat energie-inefficiënt blijft. Het helpt verder niet dat elk gewest bevoegd is om zijn eigen doelstellingen en criteria vast te leggen. Zowel Vlaanderen als Wallonië ambiëren tegen 2050 dat woningen gemiddeld een A-label hebben, maar volgens Vlaanderen is dat al vanaf 100 kWh/m2/jaar, terwijl het Waals Gewest pas een A-label toekent vanaf 85 kWh/m2/jaar. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stelt ook gemiddeld 100 kWh/m2/jaar als doel, maar daar vertaalt zich dat dan weer in een C-label of beter.
Renoveren is vandaag dus meer relevant dan ooit. Met de stijgende bouwkosten, stijgende arbeidskosten door inflatie en een hogere rente, is de toekomst van de nieuwbouwmarkt vandaag onzekerder. Daarbovenop komen ook nog eens de stijgende energieprijzen, die een investering in energiebesparende renovaties nog interessanter maken. Indien u uw woning nadien wenst te verkopen, dan kunnen zo'n investeringen zich ook vertalen in een mooie meerprijs.
